﴿فَقُتِلَ کیفَ قَدَّرَ * ثُمَّ قُتِلَ کیفَ قَدَّرَ﴾ (المدثر: ۱۹ - ۲۰)

قوله تعالی:

﴿فَقُتِلَ کیفَ قَدَّرَ * ثُمَّ قُتِلَ کیفَ قَدَّرَ﴾ (المدثر: ۱۹ - ۲۰)

ترجمه آیه:

(پس او کشته باد که چه فکر غلطی کرد! باز هم کشته باد که چه اندیشه ی نادرستی کرد)!

متن روایت:
علی بن إبراهیم: قال: حدثنا أبو العباس قال: حدثنا یحیی بن زکریا، عن علی بن حسان، عن عمه عبد الرحمن بن کثیر، عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی قوله: ﴿ذَرْنِی وَمَنْ خَلَقْتُ وَحِیداً﴾ قال: الوحید ولد الزنا وهو زفر، ﴿وجَعَلْتُ لَهُ مالاً مَمْدُوداً﴾ قال: أجل ممدود (أجلاً الی مدة) الی مدة ﴿وبَنِینَ شُهُوداً﴾ قال: أصحابه الذین شهدوا أن رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) لا یورِّث، ﴿ومَهَّدْتُ لَهُ تَمْهِیداً﴾ ملکه الذی ملک ملکته مهدته له (ملکه الذی ملکه مهده له) ﴿ثُمَّ یطْمَعُ أَنْ أَزِیدَ * کلاَّ إِنَّهُ کانَ لآِیاتِنا عَنِیداً﴾ قال: لولایة أمیر المؤمنین (علیه السلام) جاحداً معانداً (عانداً) لرسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) (فیها)، ﴿سَأُرْهِقُهُ صَعُوداً * إِنَّهُ فَکرَ وَقَدَّرَ﴾ (فکر) فیما أمر به من الولایة وقد رأی (وقدر أن) مضی رسول الله (أن) لا یسلم لأمیر المؤمنین البیعة التی بایعه بها علی عهد رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) ﴿فَقُتِلَ کیفَ قَدَّرَ﴾ (ثم قتل کیف قدر) قال: عذاب بعد عذاب یعذبه القائم (علیه السلام)، ﴿ثُمَّ نَظَرَ﴾ الی رسول الله (النبی) (صلی الله علیه وآله وسلم) وأمیر المؤمنین (علیه السلام) فعبس وبسر مما أمر به ﴿ثُمَّ أَدْبَرَ وَاسْتَکبَرَ﴾ فقال ﴿إِنْ هذا إِلاَّ سِحْرٌ یؤْثَرُ﴾ قال: إن زفر قال ان (زفر ان) النبی (صلی الله علیه وآله وسلم) سحر الناس لعلی (بعلی) (علیه السلام) ﴿إِنْ هذا إِلاَّ قَوْلُ الْبَشَرِ﴾ أی لیس بوحی من الله (عزَّ وجلَّ)، ﴿سَأُصْلِیهِ سَقَرَ﴾ الی آخر الآیة فیه نزلت(۱).
ترجمه روایت:
علیّ بن ابراهیم گوید: ابو العبّاس حدیثمان داد، وی گفت: یحیی بن زکریّا حدیثمان داد، از علیّ بن حسّ ان، از عمویش عبد الرّحمان بن کثیر، از حضرت ابو عبد الله صادق (علیه السلام) راجع به قول خداوند: (آن را که تنها (یش) آفریدم، به من واگذار) فرمود: «وحید (در اینجا، آن) ناپاکزاده است واو "زفر" است».
وبرایش مالی فراوان ودراز قرار دادم فرمود: «(یعنی) اجل ممدود (وبلند تا مدّتی)» (وپسران آماده به خدمت) فرمود: أصحاب او که گواهی دادند رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلّم) ارث بر جای نمیگذارد! (وزمینه های قدرت وحکومت را برایش فراهم آوردم) (یعنی) آن ملکی را که بدو داده بود برای وی آماده ساخت (سپس (با آن همه ظلم وجنایت) طمع دارد که (نعمت هایم را) بر او بیفزایم! * هرگز، که او با آیات ما عناد می ورزید) فرمود: ولایت امیر المؤمنین (علیه السلام) را منکر بود ودر مورد آن با رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلّم) عناد ورزید، (به زودی او را به آتش دوزخ درافکنیم * او با خود اندیشید ونقشه ای طرح کرد) در مورد ولایت که به آن مأمور شده بود، فکر کرد وچنین نقشه کشید که: چون رسول خدا از دنیا رحلت کرد، نسبت به بیعتی که با امیر المؤمنین (علیه السلام) در زمان رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلّم) انجام داده بود وفادار نماند وکار خلافت را تسلیم آن حضرت ننماید.
پس او کشته باد که چه فکر غلطی کرد! باز هم کشته باد که چه اندیشه ی نادرستی کرد! فرمود: عذابی پس از عذاب دیگر که حضرت قائم (علیه السلام) او را عذاب خواهد کرد.
(سپس نگریست) به رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلّم) وامیر المؤمنین (علیه السلام) پس (روی ترش کرد وچهره در هم کشید) از جهت دستوری که به او داده شده بود. (سپس روی برتافت وکبر ورزید)، (آنگاه گفت: این جز جادویی نیست که بازگو میشود)- فرمود:- (یعنی) زفر گفت: پیغمبر (صلّی الله علیه وآله وسلّم) مردم را برای (پیروی از) علی (علیه السلام) جادو کرده است (این جز قول وگفتار بشر نیست) یعنی (او گفت): این وحی از سوی خدای -عزَّ وجلَّ- نیست (او را به آتش سقر درخواهم افکند) ... تا آخر آیه درباره ی او نازل شد.

پاورقی:

-----------------

(۱) تفسیر قمی: ۲: ۳۹۵.